Kolejna edycja Jesiennych Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej, jak wiele festiwali muzycznych w Polsce w 2019 roku, zawierała akcenty nawiązujące do twórczości Stanisława Moniuszki. Dwóchsetlecie urodzin kompozytora skłoniło także i tu występujących artystów do umieszczenia w swoich programach dzieł jego autorstwa lub też pozycji odwołujących się do jego bogatej i jakże ważnej dla całej kultury polskiej twórczości.
Już podczas pierwszego wieczoru Paweł Seligman zaproponował Tryptyk Moniuszkowski – improwizację organową, opartą na melodiach trzech – rzec można – przebojów wielkiego romantyka. Były to: pieśń Prząśniczka, aria Skołuby z opery Straszny dwór i Ojcze z nieba – pieśń chóralna z opery Halka, do dziś wykonywana w kościołach. Muzyka Moniuszki została przywołana również w drugim recitalu organowym, przygotowanym przez Stanisława Maryjewskiego. Było to Preludium na temat Gorzkie Żale, przybywajcie. Dobrze, że podczas świętowania jubileuszu „ojca polskiej opery narodowej” został wyeksponowany właśnie wątek organowy i obok wiodących twórców tego nurtu (Buxtehude, Bach, Mendelssohn, Gigout) był prezentowany także dorobek naszego jubilata. Nie zawsze się o tym pamięta, ale w swoim bogatym życiu artystycznym Stanisław Moniuszko pełnił funkcję kościelnego organisty (podobnie zresztą jak większość występujących podczas naszego festiwalu wirtuozów, np. Paweł Seligman w kościele NMP Królowej Polski w Pogórzu k/ Skoczowa, Stanisław Maryjewski w Archikatedrze Lubelskiej).
Trzeci wieczór upłynął pod znakiem muzyki wokalno-instrumentalnej, a więc szczególnie bliskiej Stanisławowi Moniuszce. Usłyszeliśmy dwa hymny – o Św. Stanisławie Tobie, naszej krainy patronie i do Pana Jezusa Z Ojcem przedwiecznym stolicę dzieli, które, dzięki bardzo dobrym interpretacjom Rafała Maciejewskiego (baryton) oraz Łukasza Mosura (organy), zabrzmiały pełnym blaskiem, potwierdzając, że Moniuszko wypowiadał się z dużą swobodą i wyczuciem nie tylko jako twórca salonowych pieśni i oper, ale również muzyki religijnej.
Finałowy koncert, już z założenia nie mógł zawierać moniuszkowskich akcentów, był bowiem symboliczną podróżą przez muzykę XVII i XVIII wieku. Wraz z oboistą Rafaelem Gabrielem Przybyłą i organistą Dariuszem Hajdukiewiczem dotarliśmy do dziesięciu krajów, począwszy od południa Europy (Włochy, Chorwacja), poprzez Niemcy, Francję, Niderlandy, Czechy i Polską, aż do Anglii i Skandynawii. Zabrzmiały kompozycje kilkunastu mniej lub bardziej znanych mistrzów, zagrane na organach głównych katedry i przenośnych skrzyniowych oraz na obojach barokowych. Przed jednym z dzieł Jana Sebastiana Bacha usłyszeliśmy również ciekawą historię oboju da caccia, opowiedzianą przez Rafaela Przybyłę. Ostatnie tony tegorocznych Jesiennych Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej były ukłonem wykonawców w stronę publiczności, która z entuzjazmem przyjęła znakomicie odnajdujący się w kościelnym wnętrzu słynny obojowy temat Enio Morricone z filmu Misja.
Witold Paprocki
KONCERT I
wtorek, 15 października 2019, godz. 19
RECITAL ORGANOWY
Paweł Seligman (Cieszyn) – organy
PROGRAM:
Bedřich Antonín Wiedermann (1883–1951) – Marsz w stylu Haendla
Dietrich Buxtehude (1637–1707) – Preludium chorałowe Herr Christ, der einig Gottes Sohn BuxWV192
Johann Sebastian Bach (1685–1750) – Concerto G-dur BWV 592: Allegro – Grave – Presto
Johann Sebastian Bach – Preludium chorałowe O Mensch, bewein dein Sünde Groß BWV 622
Niels Gade (1817–1890) – Fantazja Lobe den Herren (Głoś Imię Pana)
Paweł Seligman (1981) – Tryptyk Moniuszkowski (improwizacja): Toccata – Prząśniczka Andante – Aria Skołuby Marsz Symfoniczny – Ojcze z niebios Flor Peeters (1903–1986) – Toccata D-dur Eugène Gigout (1844–1925) – Toccata h-moll Katarzyna Danel (1992) – Anastasis
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Paweł Seligman (Cieszyn) – organy (fot. Joanna Przybył) - Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Organy katedralne. (fot. Joanna Przybył) - Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Paweł Seligman (Cieszyn) – organy (fot. Wojciech Przybył) - Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Paweł Seligman (Cieszyn) – organy (fot. Wojciech Przybył)
KONCERT II
17 października 2019, godz. 19.00
KONCERT ORGANOWY
Stanisław Maryjewski (Lublin) – organy
PROGRAM:
Nicolaus Hasse (1617–1672) – Fantazja chorałowa Allein Gott in der Höh’ sei Ehr
Johann Sebastian Bach (1685–1750) – Sinfonia z kantaty Wir danken dir, Gott BWV 29 (arr. M. Dupré)
Johann Sebastian Bach – Preludium chorałowe O Mensch, bewein dein Sünde groß BWV 622
Felix Mendelssohn-Bartholdy (1809–1847) – V Sonata organowa D-dur op. 65 nr 5: Andante – Andante con moto – Allegro maestoso
Stanisław Moniuszko (1819–1872) – Preludium na temat Gorzkie Żale, przybywajcie
Władysław Brankiewicz (1853–1929) – Marsz Weselny (rekonstrukcja: St. Maryjewski)
Edwin Henry Lemare (1866–1934) – III. Scherzo z I Symfonii organowej g-moll op. 35
Léon Böellmann (1862–1897) – III. Élévation (Heures Mystiques op. 29 nr 1)
Eugène Gigout (1844–1925) – Pièce jubilaire en forme de Prélude et Fugue
Louis James Alfred Lefébure–Wély (1817–1869) – II. Marche Es-dur (L’ Organiste Moderne vol. VI)
1-2. Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Stanisław Maryjewski (Lublin) – organy (fot. Joanna Przybył)
2-4. Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Łódzka Archikatedra. (fot. Wojciech Przybył)
5-6. Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Stanisław Maryjewski (Lublin) – organy (fot. Wojciech Przybył)
KONCERT III
22 października 2019, godz. 19.00
RECITAL AMERALNY
Rafał Maciejewski (Łódź) – baryton
Łukasz Mosur (Kalisz) – organy
PROGRAM:
Johann Sebastian Bach (1685-1750) – Preludium i fuga C-dur BWV 545
Antonín Dvořák (1841-1904) – Pieśni biblijne op. 99 (wybór z cyklu):
Hospodin jest můj pastýř
Slyš, ó Bože, volání mé
Při řekách babylonských
Popatřiž na mne a smiluj se nade mnou
Pozdvihuji očí svých k horám
Samuel Barber (1910-1981) – Adagio for strings (transkrypcja: W. Strickland)
Stanisław Moniuszko (1819-1872) – Hymn o św. Stanisławie Cześć Tobie, naszej krainy patronie!
Stanisław Moniuszko – Hymn do Pana Jezusa Z Ojcem przedwiecznym stolicę dzieli
Charles-Marie Widor (1844–1937) – Symphonie Op. 42 no 6 en Sol: Allegro – Cantabile – Finale
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Rafał Maciejewski (Łódź) – baryton, Łukasz Mosur (Kalisz) – organy. (fot. Wojciech Przybył) - Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Łukasz Mosur (Kalisz) – organy. (fot. Wojciech Przybył) - Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Folder koncertu. (fot. Wojciech Przybył) - Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.
Rafał Maciejewski (Łódź) – baryton, Łukasz Mosur (Kalisz) – organy. (fot. Wojciech Przybył)
KONCERT IV
24 października 2019, godz. 19.00
RECITAL KAMERALNY Florilegium musicum
Rafael Gabriel Przybyła (Białystok) – obój barokowy i obój da caccia
Dariusz Hajdukiewicz (Białystok) – organy wielkie i truhenorgel
PROGRAM:
Program koncertu został opatrzony łacińskim mianem Florilegium Musicum (florilegium znaczy „zbiór kwiatów”), co sugeruje swego rodzaju antologię czy zbiór utworów i drobnych form muzycznych, pisanych na organy lub na tzw. instrumenty klawiszowe oraz utworów kameralnych, powstałych na przestrzeni czasu od XVI do XVIII wieku. Program pt. Florilegium musicum to muzyczna podróż po wybranych krajach dawnej Europy, w trakcie której poznamy krótkie przykłady utworów znanych kompozytorów oraz twórców mniej spopularyzowanych, pochodzących zarówno z ośmiu krajów dzisiejszej Europy Zachodniej, jak i z krajów Europy Środkowej: Chorwacji, Czech i Polski. Muzyczna podróż to również przykład różnorodności kultur, stylów, form muzycznych, ekspresji, osobistych wypowiedzi, afektów, uczuć, wyobraźni, postrzegania muzycznego piękna, które zostały ukryte przez różnych artystów w ulotnej materii dźwięków, rozbrzmiewających na przestrzeni dawnych wieków w różnych zakątkach Europy. Wszystkie te przykłady muzyczne, pomimo powstania w odległych przestrzeniach czasowych i geograficznych, kryją w sobie też pewne zbieżności. Wędrując po kolejnych krajach natkniemy się więc na podobne motywy rytmiczne i melodyczne, charakterystyczne tematy, przebiegi kontrapunktyczne, fragmenty harmonii, a także podobne formy i style.
Część I
Dariusz Hajdukiewicz – organy główne
Abraham Van den Kerckhoven (1618–1701) – Preludium i fuga d-moll
Abraham Van den Kerckhoven – Versus VII. mi Toni nr 91–94
Lambert Chaumont (1645–1712) – Rezitativ
Johann Sebastian Bach (1685–1750) – Aria variata alla maniera italiana BWV 989
Część II
Rafael Gabriel Przybyła – obój barokowy, obój da caccia
Dariusz Hajdukiewicz – organy skrzyniowe (truhenorgel)
Girolamo Frescobaldi (1583–1643) – 3 miniatury na organy:
Preambulum g,
Preambulum Primi toni,
Preambulum tertii toni
Evaristo Felice dall’ Abaco (1675–1742) – Sonata op. I nr 2: I Largo e cantabile
Gisbert Steenwick (c.1642–1679) – Serband
Johan Helmich Roman (1694–1758) – Sonata g-moll: Largo
William Babel (170–1795) – Sonata g-moll na obój i continuo: Allegro – Aria. Andante – Hornpipe. Vivace – Giga. Allegro
Michel Corette (1707–1795) – Noël provençal
Johann Sebastian Bach (1685–1750) – Aria Gott hat alles wohlgemacht z kantaty BWV 35
Josef Ferdinand Norbert Seger (1716–1782) – Fuga de temporis natalis
Frantisek Benda (1709–1786): Sonata B-dur na obój i continuo: I Adagio
Franciszkanin Fortunat Pintarić (1798–1867) – Pastorale F-dur
Giuseppe Sammartini (1695–1750) Andante z Sonaty G-dur na obój i continuo
Giovani Battista Pescetti (1704–1766) – Sonata terza (fragmenty)
Album Sapieżyńskie (wileńska tabulatura organowa z XVII wieku) – Anonim, Utwór bez tytułu nr 10
Johann Wilhelm Hertel (1727–1789) – Partita C-dur na obój i organy obligato
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019.Rafael Gabriel Przybyła (Białystok) – obój barokowy i obój da caccia, Dariusz Hajdukiewicz (Białystok) – organy wielkie i truhenorgel. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. Podczas koncertu. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. Podczas koncertu. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. Rafael Gabriel Przybyła (Białystok) – obój barokowy i obój da caccia. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. Dariusz Hajdukiewicz (Białystok) – organy wielkie i truhenorgel. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. Rafael Gabriel Przybyła (Białystok) – obój barokowy i obój da caccia. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. Rafael Gabriel Przybyła (Białystok) – obój barokowy i obój da caccia, Dariusz Hajdukiewicz (Białystok) – organy wielkie i truhenorgel. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. (fot. Wojciech Przybył)
- Jesienne Dni Muzyki Organowej i Kameralnej w Archikatedrze Łódzkiej 2019. (fot. Wojciech Przybył)